Lief zijn voor anderen, maar ook voor jezelf

Enerzijds wil je je kind leren om lief zijn voor anderen, maar je wilt ze ook leren om voor zichzelf op te komen. Hoe vind je nu de goede balans hiertussen en hoe breng je dat over op je kinderen? 

Elk kind is anders

Al eeuwenlang vinden het belangrijk dat onze kinderen beleefd zijn en goede manieren te hebben, maar in de laatste jaren geven veel ouders aan dat ze ook willen dat hun kind voor zichzelf durft op te komen. Dat die twee dingen niet altijd samengaan, wordt zelden besproken. We verwachten dat een kind zelf per situatie zelf kan inschatten wanneer ze beleefd moeten zijn en wanneer ze beter voor zichzelf kunnen opkomen. Dat is echter lastiger dan het lijkt.

Daarnaast is het ene kind van nature wat minder assertief dan het andere en zal het dus ook anders reageren in dezelfde situatie. Kinderen die wordt geleerd om voor zichzelf op te komen, slaan daar nog wel eens in door en worden zelfs agressief. Het is dus belangrijk om een kind bewust te leren welk gedrag passend is voor welke situatie.

Assertief of agressief?

Om te beginnen moeten ouders zelf het verschil kennen tussen assertiviteit en agressiviteit. Dat laatste kenmerkt zich in verschillend gedrag. Slaan, spugen en bijten bijvoorbeeld, maar ook schelden en schreeuwen zijn vormen van agressief gedrag.

Assertiviteit houdt in dat een kind in staat is om een andere mening dan de ander durft te hebben en deze mening op een duidelijke manier kan uiten zonder agressief te worden. Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Ik wil dit niet’ of ‘Ik doe het liever op mijn eigen manier’.

Samen de beste manier bedenken

Je kunt een kind helpen door in verschillende situatie te praten over de beste manier om te reageren. Begin met te benoemen wát er precies gebeurt en vervolgens te vragen wat je kind ervan vindt of voelt. Daarna kun je samen allerlei manieren bedenken wat de beste reactie is. Denk als  bijvoorbeeld wat je kunt doen wanneer een ander kind de step van jouw kind pakt, terwijl je kind inmiddels zelf al ergens anders mee aan het spelen was. In plaats van direct schreeuwend op dat andere kind af te stormen en de step uit handen te rukken, kun je je kind leren dat het in dit geval ook kan bedenken dat het nu geen probleem is om de ander een tijdje op de step te gaan en na een kwartiertje erop af te lopen en te zeggen: Ik wil nu graag mijn step weer terug. Dat is beleefd én assertief.

Oefenen

In het begin zal je kind af en toe niet de slimste keuze maken. Dat is heel normaal. Wordt dan ook niet boos maar bespreek hoe je kind dit de volgende keer beter kan doen. Is jouw kind juist altijd beleefd, maar ook bang om voor zichzelf op te komen? Dan kun je hem of haar helpen door thuis situaties na te spelen en te oefenen hoe je beleefd kunt zijn zonder over je eigen grenzen te laten gaan. Geef je kind complimenten wanneer het goed gaat.